Στις 6 Ιουνίου 1994, στη Γκιώνα...

Αξίζει να δει κανείς το έτσι κι αλλιώς ενδιαφέρον και χρήσιμο http://www.blogger.com/www.stoforos.blogspot.com του συμπατριώτη μας κ. Κ. Στοφόρου, δημοσιογράφου, συγγραφέα και...πατέρα τριών παιδιών.Βιβλία του: "Το Ημερολόγιο ενός πατέρα" και " Όποιος αγαπάει (εκ) παιδεύει – Από τα πρώτα βήματα μέχρι το σχολείο" (Κριτική).
Στον ίδιο "χώρο υπάρχει ένα εξαιρετικό ντοκουμέντο που αφορά την πολύπλευρη καταστροφή που συντελείται στη Γκιώνα. "Επειδή λοιπόν και μνήμη και αρχείο διαθέτουμε, είπα να θυμηθώ μια παλιά ιστορία 14 ετών. Ήταν 6 Ιουνίου του 1994, όταν κατεδαφίστηκε (!)εκκλησία του 1710 και τα αιωνόβια δέντρα που την περιέβαλαν (δάσος 6,5 στρεμάτων με δρυς)μετατράπηκαν σε κούτσουρα". Περισσότερα: http://stoforos.blogspot.com/2008/12/blog-post_06.html

Σκέψεις για το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη : Ολοι μας πλέον το γνωρίζουμε οτι η καλή μάνα γή μας άφησε παρακαταθήκη τούς πεπερασμένους ορυκτούς πόρους σαν να δοκιμάζει την ορθή μας κρίση. Η αλήθεια είναι οτι αν εξετάσουμε την επάρκειά τους σε σχέση με τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες μας, θα δούμε οτι αυτή διαρκώς μειώνεται. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να καταναλώνουμε με τους ίδιους ρυθμούς. Οπότε το ερώτημα δεν είναι αν επαρκούν οι ορυκτοί πόροι, αλλά πόσοι πλανήτες σαν τη Γή θα ήταν επαρκείς και για πόσο χρονικό διάστημα ακόμη, ώστε να μπορούμε να πορευόμαστε στη ζωή έτσι όπως σήμερα.Υπάρχει μια αισιόδοξη και «χαλαρή» πραγματικότητα παγιωμένη στη συνείδησή μας, οτι όλα μπορούν να ξεπεραστούν με την επιστήμη και την τεχνολογία. Όμως ακόμη κι αν το υποθέσουμε αυτό δεν θα πρέπει να αγνοούμε το μεγάλο πρόβλημα της δημιουργίας ρύπων και αποβλήτων που μολύνουν το περιβάλλον και οτι ο κύκλος της χωρίς όρια ανάπτυξης είναι φαύλος. Οτι η φυσική «απορρύπανση» που συντελείται απο την ίδια τη φύση, όντας μια διαδικασία αργή, φυσική, δεν είναι δυνατόν να προλάβει τους δικούς μας ατέρμονες ρυθμούς. Αποτέλεσμα είναι, μαζί με τη ματαιοδοξία μας, να συσσωρεύονται διαρκώς ρύποι, με πιθανή πρόβλεψη οτι ίσως «πεθάνουμε» πάνω στα σκουπίδια μας.

Φυσικά και δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν η πρόβλεψη αυτή είναι στατιστικά πιθανή, απίθανη ή σίγουρη. Πάντως οι επιπτώσεις στο περιβάλλον απο τίς ανθρώπινες δραστηριότητες είναι κάτι που συμβαίνει σ’όλο τον πλανήτη, δεν συμβαίνει στη «γειτονιά» των άλλων και όχι στη δικιά μας και δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να τις αγνοούμε ή να αρνούμαστε την ύπαρξή τους.

Το οικολογικό πρόβλημα δεν εξαντλείται σε κάποιο λειτουργικό «λάθος», που αφορά στη χρήση της τεχνολογίας ή στη διαχείρισή της απο το κράτος, ούτε οφείλεται σε άμβλυνση των ηθών ή κανονιστικών αρχών συμπεριφοράς. Η καταστροφή του περιβάλλοντος δεν προέρχεται απο ενσυνείδητες συμπεριφόρες ατόμων ή ομάδων πληθυσμού, αλλά οφείλεται στο γενικευμένο τρόπο ζωή μας. Αποτελεί προϊόν του καταναλωτικού τρόπου ζωής μας, του πολιτισμού μας, του πολιτισμού του «ατομοκεντρισμού». Οι άνθρωποι του πολιτισμού μας μαθαίνουμε μόνο να κατέχουμε, να καταναλώνουμε, να έχουμε ατομικά δικαιώματα, όχι να συμμετέχουμε και να κοινωνούμε. Οι πράξεις της συμμετοχής, της συλλογικότητας, της ανιδιοτέλειας, αυθυπέρβασης είναι, αν όχι ανύπαρκτες και αιρετικές, σίγουρα εξαιρέσεις στον κανόνα.

Είναι πλέον φανερό οτι για να λύσουμε το περιβαλλοντικό μας πρόβλημα, πρέπει να αλλάξουμε ριζικά τη νοοτροπία μας, το πολιτιστικό μας παράδειγμα, τον πολιτισμό μας! Και η αλλαγή αυτή, δυστυχώς δεν μεθοδεύεται ούτε προκύπτει σαν εμπέδωση ιδεωδών, αξιών, στόχων ή εφαρμογή πολιτικών. Δυστυχώς ή ευτυχώς, η αλλαγή αυτή θα συντελεστεί, όχι όταν εμείς το θέλουμε, αλλά όταν μεταβληθούν οι προτεραιότητες των αναγκών μας. Διότι οι πολιτισμοί δεν προκύπτουν απο μεθοδεύσεις ή εφαρμογή ορθών πολιτικών πρακτικών. Ούτε απο το φοβικό κίνητρο της ανασφάλειας για το επερχόμενο τέλος, που διασπείρουν κάποιοι προσδοκώντας την ψήφο μας.

Οι πολιτισμοί προκύπτουν απο ουσιαστικές ανάγκες των πολιτών. Ο Μένανδρος έγραφε : «Η ανάγκη κάνει γενικά όλους να γίνονται ανώτεροι του εαυτού». Οταν, λοιπόν, πρώτη μας ανάγκη θα είναι όχι να καταναλώσουμε αλλά να κοινωνήσουμε με το περιβάλλον, να σεβαστούμε τη ζωή ανεξάρτητα αν είναι ανθρώπου, ζώου ή άλλου ζωντανού του πλανήτη, τότε θα μιλάμε για το τέλος του πολιτισμού αυτού, του ατομικισμού, και την αρχή ενός άλλου, εκείνου της βιώσιμης ανάπτυξης, της βιώσιμης κοινωνίας, του βιο-πολιτισμού που θα αρχίζει και θα τελειώνει με το σεβασμό του βίου, της ζωής, και όχι του ατόμου και της μπροστινής και πίσω αυλής του.

Μέχρι τότε; Μέχρι τότε, το πιθανότερο είναι οτι θα ύπαρχει αναντιστοιχία μεταξύ του διογκούμενου οικολογικού προβλήματος και των προσπαθειών για την επίλυσή του. Ολοι ασχολούνται με το ζήτημα αυτό, όλοι έχουν κάνει μόδα την οικολογική ευαισθησία, δίνοντας έτσι νέα διέξοδο στην κερδοσκοπία και την καταναλωτική μας μανία.

Το θέμα είναι βαθειά πολιτικό, αλλά ακόμη βαθύτερα ανθρώπινο, αφού αφορά τελικά την ίδια την ύπαρξή μας στον πλάνητη, η οποία διακυβεύεται για πρώτη φορά σε τέτοιο βαθμό. Δυστυχώς, οι πολιτικές ηγεσίες προβληματίζονται στον περιορισμένο ορίζοντα της τετραετίας, γι’ αυτό εμείς οι ίδιοι οι πολίτες πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας μέσα από έγκυρη ενημέρωση, λογική και υπευθυνότητα, χωρίς κραυγές, υστερίες, οικολαγνεία, παντιέρες και αναίτιες μαύρες σημαίες!

Τα πλανητικά προβλήματα απαιτούν και πλανητικές λύσεις αλλά και εναύσματα και πολιτικές που μπορούν να εξαπλωθούν επίσης πλανητικά. Αν η λύση προκύψει μέσα απο την κεντρική πολιτική σκηνή ή απο τις «καμπάνιες» των ΜΜΕ ή απο την «πράσινη επιχειρηματικότητα» ή απο το «πέλαγος» των ιντερνετικών και μή ΜΚΟ για το περιβάλλον, τελικά δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Αρκεί να βγεί κερδισμένος ο πλανήτης. Πάντως η λύση φαίνεται να περνάει μέσα απο το Διαδίκτυο, το οποίο σαν το μόνο απόλυτα πλανητικό επικοινωνιακό εργαλείο, μπορεί να «αθροίζει» αποτελεσματικά τις προσπάθειες, ατομικές ή συλλογικές, «αθώες» ή «ένοχες», σε έναν κοινό σκοπό : την αφύπινσητου κόσμου.

Απόψη μου είναι οτι ήδη βρισκόμαστε σε μεταβατική περίοδο. Οι μεταβολές των αναγκών συντελούνται σταδιακά και βαθμιαία. Υπάρχει ακόμη «πίτα αφάγωτη», με αποτέλεσμα να υπάρχει άλλοθι χαλαρότητας, όμως ήδη έχουν συντελεστεί σήμερα σε μεγαλό βαθμό αλλαγές στίς ανάγκες μας. Η φύση ψιθυρίζει παντού γύρω μας. Σύντομα θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε τελείως διαφορετικές ανάγκες : η λειψυδρία, η ασάφεια των εποχών με τα «μεταλλαγμένα» χιόνια του καλοκαιριού και τους άκαιρους καύσωνες, τα ανοιξιάτικα λουλούδια που ανθίζουν το Νοέμβρη, τα ακραία καιρικά φαινόμενα που συνοδεύονται απο φυσικές καταστροφές, η διάβρωση και η ερημοποίηση των εδαφών, δίνουν ήδη το στίγμα των αναγκών του άμεσου μέλλοντος.

Ο Πολιτισμός μας, αργά ή γρήγορα, θα αλλάξει. Όχι επειδή το θέλουμε εμείς, επειδή το σκεφτήκανε κάποιοι, αλλά επειδή υπάρχει ανάγκη να γίνει. Κι επειδή το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω, δεν θα γυρίσουμε πίσω στον πολιτισμό της αφθονίας, αλλά ούτε και του αειφόρου τίποτε. Άλλωστε δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τα δις των ανθρώπων που στα όρια της πείνας και του αναλφαβητισμού περιμένουν στον προθάλαμο της ανάπτυξης. Θα πάμε μπροστά. Και μπροστά υπάρχει μόνο ένας δρόμος, η βιώσιμη κοινωνία που επιτυγχάνεται μέσω της στενωπού της βιώσιμης ανάπτυξης. Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι ανάγκη, είναι πολιτισμός και όχι lifestyle. Ο πολιτισμός που θα βάλει στο χρονοντούλαπο την ανταγωνιστικότητα και το benchmarking και θα προτάξει τη βιώσιμη κατανάλωση, τη συλλογικότητα και την κοινωνική ευθύνη των εταιρειών, των πολιτειών αλλά και των πολιτών. Ο πολιτισμός του να μοιράζεσαι, ο μόνος που μπορεί να επιβιώσει.

Οι παράπανω σκέψεις, οι οποίες με βρίσκουν σύμφωνο, (μαζί με κάποιες δικές μου), είναι αλιευμένες απο ένα άρθρο του Κου Πέτρου Τζεφέρη, Δρ. Μηχανικού Ε.Μ.Π. και έχουν δημοσιευθεί στο Ενημερωτικό δελτίο του ΤΕΕ.

Γιώργος Κόλλιας