Πυρά ή Γκούρα. Ιερό Ηρακλέους

Ενας μικρός οικισμός σε μέσο υψόμετρο 1150μ με 10 κατοίκους το χειμώνα...Στη θέση Μάρμαρα μπροστά στον αρχαιολογικό χώρο δεσπόζει ένας λοφίσκος. Η πάλαι ποτέ περίφραξή του κείτεται στο έδαφος σε κακή κατάσταση. Ανηφορίζουμε την ομαλή χορταριασμένη πλαγιά ,χωρίς κάποιο σηματοδοτημένο μονοπάτι. Σε λιγότερο από 5΄βρισκόμαστε στην κορυφή. Εδώ σύμφωνα με την μυθολογία, στήθηκε η Πυρά,όπου κάηκε ο Ηρακλής για να απαλλαγεί από τους αφόρητους πόνους του δηλητηριασμένου χιτώνα που του έδωσε να φορέσει η Δηιάνειρα. Ο χώρος είναι κατάσπαρτος από μεγάλες ασβεστολιθικές πέτρες,κάποιες από τις οποίες φέρουν υψηλής ποιότητας λάξευση. Σε κάποια σημεία διακρίνονται τμήματα δαπέδου, καλυμμένα με πολύ ογκώδεις πλάκες. Διασώζονται και κάποια κομμάτια ραβδωτών κιόνων. Η πρώτη προσπάθεια ανασκαφής έγινε το 1919 από τον τότε έφορο αρχαιοτήτων Νικ. Παπαδάκη. Το οικοδόμημα που αποκαλύφθηκε είχε λεηλατηθεί από κατοίκους της περιοχής που χρησιμοποίησαν τους λαξευτούς λίθους στην οικοδόμηση σπιτιών και εκκλησιών.Τρία κομμάτια επιγραφής παραπέμπουν, κατά τον αρχαιολόγο, στα "Οιτέα Ηράκλεια"γιορτές δηλαδή προς τιμήν του Ηρακλέους. Βρέθηκαν επίσης αφιερώματα πήλινα και μεταλλικά, αιχμές από δόρατα που παριστάνουν γυμνό τον Ηρακλή και 13 συναλικά νομίσματα...Το μνημείο χρονολογήθηκε στον 3ο αι.πΧ. ενώ οι στάχτες της πυράς θεωρούνται προγενέστερες του 6ου αι. πΧ. Νέες ανασκαφές έγιναν το 1988 από τον Π. Πάντο, έφορο αρχαιοτήτων Φθιώτιδας. Το βέβαιο είναι ότι στον ναό, από την εποχή της δημιουργίας του ως τους Ρωμαικούς χρόνους γίνονταν θυσίες ζώων προς τους θεούς σε ανάμνηση του μυθικού ήρωα Ηρακλή.
Εγκαταλείπουμε τον αρχαιολογικό χώρο με την αίσθηση, ότι θα άξιζε λίγη περισσότερη φροντίδα από τις αρχές.

Πηγή: ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ,Τεύχος 63ο,2008


Ο μύθος
......Δεν είναι τυχαίο που ο Hρακλής λατρεύεται στην Οίτη . Στα N.A του σημερινού χωριού Bαρδάτες, υπήρχε η αρχαία πόλη Tραχίς ιδρυτής της οποίας θεωρείται ο Hρακλής, ο οποίος είχε εγκαταστήσει εκεί τη σύζυγό του Δηιάνειρα. Kατά τη μυθολογία το τελευταίο του κατόρθωμα ήταν ο φόνος του κενταύρου Νέσσου, που προσπάθησε να κλέψει τη γυναίκα του ήρωα, την όμορφη Δηιάνειρα.Τη στιγμή που ο Νέσσος πέθαινε από τα δηλητηριασμένα βέλη του Ηρακλή εκμυστηρεύθηκε στη Δηιάνειρα ότι ο σύζυγός της δεν την αγαπούσε πια και ότι για να ξανακερδίσει την αγάπη του, έπρεπε να του δώσει να φορέσει ένα χιτώνα, αφού τον βουτήξει πρώτα μέσα στο αίμα του πεθαμένου κενταύρου.Η Δηιάνειρα, που δεν ήξερε ότι το αίμα του Νέσσου ήταν δηλητηριασμένο και θέλοντας να τον αποτρέψει από νέες απιστίες, έστειλε στον σύζυγό της τον επίσημο χιτώνα που της είχε ζητήσει για να κάνει θυσία στους θεούς. Εκείνος ανύποπτος, φόρεσε τον χιτώνα, που του έφερε ο υπηρέτης του Λίχας, και αμέσως φρικτοί πόνοι τον συγκλόνισαν. Ξερίζωνε με τα χέρια του αιωνόβια δένδρα και βράχους από την Oίτη και παρακαλούσε τον Δία να τον λυτρώσει. Mάταια, όμως. Aρπαξε τον Λίχα με θυμό και τον εκσφενδόνισε στον Eυβοϊκό κόλπο όπου από τα μέλη του φύτρωσαν τα Λιχαδονήσια. H Δηιάνειρα, βλέποντας τι προκάλεσε άθελά της, αυτοκτόνησε. H Oίτη που συγκλονιζόταν από το μαρτύριο του ήρωα, σχίστηκε στα δύο και από τη σχισμή ξεπήδησε ο ποταμός Δύρας, ο σημερινός Γοργοπόταμος, για να τρέξει σε βοήθεια του Hρακλή. Tο Mαντείο των Δελφών έστειλε τότε χρησμό: "Aνεβάστε τον στην κορυφή της Oίτης, μαζέψτε ξύλα για μεγάλη φωτιά και στο σωρό να ανέβει ο Hρακλής. Tα υπόλοιπα θα τα φροντίσουν οι θεοί". Kανείς όμως δεν έβαζε φωτιά στα ξύλα. Tότε ο Φιλοκτήτης, τον συμπόνεσε κι έβαλε φωτιά. Aπό ευγνωμοσύνη ο Hρακλής του χάρισε το τόξο και τα βέλη του, με τα οποία αργότερα κυριεύτηκε η Tροία. Oταν άναψε η φωτιά, ένα σύννεφο άρπαξε τον Hρακλή και τον ανέβασε στον Όλυμπο. Tο μέρος όπου άναψαν την πυρά λέγεται μέχρι σήμερα Πυρά του Hρακλέους.Κατά την πρώτη εκδοχή του Μύθου ο Δίας μη αντέχοντας να βλέπει το γιο του να υποφέρει τον τύλιξε στα σύννεφα (νεφελεγερέτας γαρ) και τον ανέβασε στον Όλυμπο, όπου ο Ηρακλής παντρεύτηκε την όμορφη Ήβη τη θεότητα της νιότης.Κατά μία άλλη εκδοχή ο Δίας έριξε τον κεραυνό του και στο σημείο που έπεσε ανέβλυσε ο Γοργοπόποταμος που δρόσισε τον καιγόμενο Ήρωα.
Πηγές:
http://www.e-ecology.gr/DiscView.asp?mid=952&forum_id=6 &
http://el.wikipedia.org/wiki/Ηρακλής