Για να μη χάσουμε αύριο, αυτά που έχουμε σήμερα
Του Παναγιώτη Σαϊνατούδη
Σήμερα το θέμα των ντόπιων ποικιλιών είναι ένα από τα κύρια περιβαλλοντικά ζητήματα του πλανήτη και ένα θέμα υψίστης σημασίας για την ελευθερία και την αυτάρκεια των λαών.
Είμαστε μάρτυρες και συνυπεύθυνοι σε ένα γενετικό ολοκαύτωμα. Μία ποικιλία ρυζιού, η IR-8 κυριαρχεί από το κρύο της Ταϊβάν ως τη ζέστη του Μπενίν. Εκεί όπου μέχρι πριν λίγα μόνο χρόνια μεγάλωναν 30.000 είδη ρυζιού. Το 30% του σταριού σε όλο τον κόσμο προέρχεται από ένα γονέα και το 70% του καλαμποκιού από έξι γονείς
Στην Ελλάδα χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ το 1951 δεν χρησιμοποιούνται ακόμη καθόλου υβρίδια καλαμποκιού, σήμερα συμβαίνει να μην καλλιεργούνται πουθενά ντόπιες ποικιλίες παρά μόνο υβρίδια. Επίσης χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το 1927, η καλλιέργεια του σιταριού περιλάμβανε 100% ντόπιες ποικιλίες, το 1969 μόνο 10%, ενώ σήμερα κυριολεκτικά έχει εκτοπιστεί από την καλλιέργεια το σύνολο των παλιών ποικιλιών. Ανάλογες περιπτώσεις αφανισμού ντόπιων αξιόλογων ποικιλιών από τη γεωργία συμβαίνουν στα λαχανικά, δέντρα, βιομηχανικά και άλλα φυτά αλλά και σε αυτόχθονες φυλές αγροτικών ζώων, όπως οι βραχυκερατικές αγελάδες, τα ελληνικά άλογα, πρόβατα κ.λ.π.(Κ. Κουτής, «Το φυτικό και ζωικό γενετικό υλικό στην Ελλάδα», Νέα Σελήνη, τεύχος 27, σελ10-12)
Ποιες είναι οι ντόπιες ποικιλίες; Είναι οι ποικιλίες φυτών που καλλιεργούνται από την αρχαιότητα ως σήμερα στην ίδια περιοχή. Εξελίσσονται μέσα στους αιώνες και είναι προσαρμοσμένες στις τοπικές εδαφοκλιματικές συνθήκες.
Χαρακτηρίζουμε ντόπιες ακόμη και τις ποικιλίες που ήρθαν πολύ αργότερα σε μια περιοχή, όπως τα καλαμπόκια κ. α που ήρθαν από τη Λατινική Αμερική και όχι μόνο, στην Ελλάδα αλλά προσαρμόστηκαν στην περιοχή όπου βρέθηκαν.
«Η ελληνική επικράτεια συνεισφέρει με περισσότερο από 6000 φυτικά είδη στη Μεσογειακή χλωρίδα, από τα οποία το 15% είναι ενδημικά. Η χώρα τοποθετείται γεωγραφικά σε ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα προέλευσης φυτικών ειδών – αυτό της Ανατ. Μεσογείου – όπως συνέστησε ο Ρώσος ερευνητής Βαβιλοβ (Vavilov). Η καλλιέργεια των ειδών κάτω από ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών συνθηκών και πάνω από όλα η απομόνωση, δημιούργησε προϋποθέσεις φυσικής διαφοροποίησης στα είδη και τις ποικιλίες. Αρχαιοβοτανικές και ιστορικές μαρτυρίες δείχνουν μια μεγάλη γκάμα ποικιλιών σιταριού, κριθαριού, αμπέλου, ελιάς και άλλων ειδών στη Θεσσαλία, Μακεδονία ή νησιά (π.χ. Λήμνος) περιοχές όπου η γεωργία ασκήθηκε περισσότερο.(Κ. Κουτής, Το φυτικό και ζωικό γενετικό υλικό στην Ελλάδα, Νέα Σελήνη, τεύχος 27)
Στην Ελλάδα καλλιεργούνταν 250 ποικιλίες σταριού, 111 ποικιλίες και πληθυσμοί μαλακού σταριού και 139 ποικιλίες και πληθυσμοί σκληρών σιτηρών. Από αυτές απόμειναν μόνον οι 20. Από τις 210 ποικιλίες και πληθυσμούς καλαμποκιού απόμειναν μόνον 30. Ακόμη καλλιεργούνταν: 99 ποικιλίες και πληθυσμοί κριθαριού, 39 ποικιλίες και πληθυσμοί βρώμης και 605 ποικιλίες φασολιού που σχεδόν έπαψαν πλέον να καλλιεργούνται.
Οι ντόπιες ποικιλίες είναι σημαντικές γιατί:
Έφτασαν στις μέρες μας έχοντας ξεπεράσει πολλές αντίξοες καιρικές συνθήκες: Δυνατούς ανέμους, φτωχά εδάφη, ξηρασίες, πλημμύρες κ. α. Έτσι μπορούν να καρπίζουν ό,τι καιρό και αν κάνει.
· Κατάφεραν να ξεπεράσουν πολλές ασθένειες, έντομα, παράσιτα, κ. α. Τώρα είναι ένας φυσικός φράχτης στην εξάπλωση ασθενειών και εντόμων.
· Είναι ένα κομμάτι από την πολιτισμική μας κληρονομιά και μάλιστα ζωντανό. Όπως αγωνιζόμαστε να διατηρήσουμε τα ιστορικά μνημεία οφείλουμε να διατηρήσουμε τις ντόπιες ποικιλίες.
· Έχουν χρώμα, άρωμα, γεύση, και σχήμα που δηλώνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής. Παράλληλα δηλώνουν και το προϊόν που τρώμε.
· Μπορούν κάθε χρόνο να δίνουν το σπόρο που χρειάζεται ο αγρότης καλλιεργητής για τη σπορά του επόμενου χρόνου.
Tο Πελίτι τα πρώτα χρόνια έδωσε μεγάλη βαρύτητα στο θέμα των εξερευνητικών αποστολών. Έτσι όλα αυτά τα χρόνια έγιναν εκατοντάδες ταξίδια και μαζεύτηκαν περίπου στις 1300 ποικιλίες που είναι υπό εξαφάνιση.
Τα τελευταία χρόνια οργανώνει τα «κατά τόπους αγροκτήματα». Τα κατά τόπους αγροκτήματα είναι ένα δίκτυο καλλιεργητών που καλλιεργούν παραδοσιακές ποικιλίες της περιοχής τους και όχι μόνο και τις διαδίδουν στους ενδιαφερόμενους καλλιεργητές.
Ακόμη καθιέρωσε την 7η Απριλίου ως Πανελλαδική μέρα για τις ντόπιες ποικιλίες και τα αυτόχθονα αγροτικά ζώα. ...
Oλόκληρο το άρθρο: http://www.peliti.gr/arthro1.htm
Το Πελίτι 0ργανώνει γιορτές ανταλλαγής ντόπιων ποικιλιών όπου οι καλλιεργητές και οι επισκέπτες μπορούν να ανταλλάσσουν μεταξύ τους σπόρους.
Στις εκδηλώσεις που έχουν τοπικό χαρακτήρα και πραγματοποιούνται σε δημόσιο χώρο, πλατεία, σχολεία κ.λ.π. μπορούν να πάρουν μέρος: σχολεία, συλλόγοι πολιτιστικοί, μορφωτικοί κ.λ.π, οργανώσεις πολιτών, μεμονωμένοι πολίτες, και ο κάθε ευαισθητοποιημένος ανθρώπος. Συνεργαζόμαστε με τους τοπικούς φορείς π.χ. Δήμο, Νομαρχία κ.λπ.
9η Πανελλαδική Γιορτή Ανταλλαγής Ντόπιων Ποικιλιών Το Σάββατο 25 Απριλίου του 2009 Από τις 11 το πρωί έως τις 4μμ
στην Ι. Μονή Τιμίου Προδρόμου Ανατολής Κισσάβου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου